شکل‌شناسی داستان‌های کوتاه اکبر صحرایی (بر اساس مجموعه داستان «آدم هم پوست می‌اندازد»)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد سوادکوه، دانشگاه آزاد اسلامی، سوادکوه، ایران

چکیده

اکبر صحرایی به گواهی آثار موفقش یکی از داستان‌نویسان برجستۀ دفاع مقدّس است. پژوهش‌هایی که تاکنون دربارۀ آثارش نوشته شده‌ اندک است. لذا مقالۀ حاضر درصدد است با تحلیل شکل‌شناسانه مجموعۀ داستانی «آدم هم پوست می‌اندازد»، این اثر ارزشمند را بهتر بشناساند. این پژوهش، مجموعۀ داستانی مذکور را در ساحت‌هایی چون پیرنگ، زاویۀ دید، شخصیّت، آغاز و انجام و صحنه بر اساس روش توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه‌ای مورد مداقّه قرار ‌داده‌است. برخی مشخصات داستان‌های این مجموعه هم‌چون: آغازهای به دور از توصیفات مفصّل ومشروح، حاکمّیت اصل علیّت در پیرنگ داستان‌ها، استفاده ماهرانه از شیوه‌هایی هم‌چون نامگذاری، گفت‌وگو و توصیف در شخصیت‌پردازی و هم‌چنین آفرینش صحنه‌ها و فضاهای بکر و تأثیرگذار، خواننده را به این نتیجه می‌رساند که صحرایی بر تکنیک‌ها و فنون داستان کوتاه‌نویسی واقف است. برخورداری از پیرنگ‌های غیرخطی و هم‌چنین ارائه داستان‌هایی با پایان‌بندی باز نیز تسلط و مهارت صحرایی را با فنون جدید و مدرن داستان‌نویسی نشان می‌دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Morphology of Akbar Sahraee’s short stories Based on the story collection“The foot that Sheds”

نویسنده [English]

  • mahboobe besmel
Assistant Professor, Department of Persian Language and Literature, savadkooh branch, Islamic Azad University, savadkooh, Iran
چکیده [English]

Akbar Sahraee is one of the most prominent writers of the Holy Defense. The researches that have been written about his works so far are few, so the present article seeks to recognize this valuable work by morphologicallyanalyzing the story collection of " The foot that Sheds ". This research has examined the mentioned collection in areas such as plot, viewing angle, personality, beginning and performance, and scene based on descriptive-analytical method .Some features of the stories in this series such as: the proper beginning and ending, the rule of the causality principle in plot of stories, having non-linear plot, skillful use of techniques such as: naming, dialogue and character description and also the creation of pristine and impressive scenes and spaces, lead the reader to conclude that Sahraee is able to bring a successful work to the Holy Defense literature treasure by observing the technical principles of short story writing.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Akbar Sahraee
  • morphology
  • structure
  • story collection
اخوّت، احمد (1371) دستور زبان داستان، فردا: اصفهان.
احمدی، بابک (1380) ساختار و تاویل متن، مرکز: تهران.
ایرانی، ناصر (1380) هنر رمان، چاپ اول، آبانگاه: تهران.
ایگلتون، تری(1380) پیش‌درآمدی بر نظریه ادبی، ترجمه عباس مخبر، مرکز: تهران.
بالایی،کریستف ومیشل کویی پرس (1378)، سرچشمه‌های داستان کوتاه، ترجمه احمد کریمی حکاک، معین: تهران.
تولان، مایکل‌جی (1382) درآمدی نقادانه-زبان‌شناختی بر روایت، ترجمه ابوالفضل حرّی، بنیاد سینمایی فارابی: تهران.
جابری اردکانی، سید ناصر و اسماء حسینی (1394) «شیوه طنزپردازی در دو اثر از اکبر صحرایی با تکیه بر نظریه عمومی طنز کلامی»، ادبیات پایداری، ش12، س7، صفحات61-82.
حنیف، محمد (1379) راز و رمز داستان‌نویسی، سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی مدرسه: تهران.
دستغیب، عبدالعلی (1376) به‌سوی داستان‌نویسی بومی، حوزه هنری: تهران.
رید، یان (1395) داستان کوتاه، ترجمه فرزانه طاهری، چاپ ششم، مرکز: تهران.
صحرایی، اکبر (1387) آدم هم پوست می‌اندازد، تگا: تهران.
علوی‌مقدم، مهیار و سوسن پور‌شهرام (1390) نقد و تحلیل ساختار و عناصر داستانی رمان آتش بدون دود»، سبک‌شناسی نظم ونثر (بهارادب)، ش3، س4، پاییز1390، صفحات255-266.
فورستر، ادوارد مورگان (1369) جنبه‌های رمان، ترجمه ابراهیم یونسی، نگاه: تهران.
فلکی، محمود (1382) روایت داستان(تئوریهای پایه‌ای داستان‌نویسی)، بازتاب نگاه، تهران.
گل‌پرور، یوسف و سید اسماعیل قافله‌باشی (1392) «شکل‌شناسی داستانهای کوتاه مجید قیصری»، ادبیات پایداری، ش9، س5، پاییز و زمستان 1392، صفحات291-314 .
میر‌صادقی، جمال و میمنت میر‌صادقی(ذوالقدر) (1377) واژه‌نامه هنر داستان‌نویسی، چاپ اول، کتاب مهناز: تهران1377.
میر‌صادقی، جمال(1380) عناصر داستانی، چاپ چهارم، سخن: تهران.
مشرّف، مریم (1385) شیوه‌نامه نقد ادبی، چاپ اول، سخن: تهران.
مکاریک، ایرناریما (1385) دانش‌نامه نظریه‌های ادبی معاصر، ترجمه مهران مهاجر و محمد نبوی، آگه: تهران.
مشتاق‌مهر، رحمان و سعید کریمی قره‌باغی (1388) «شکل‌شناسی داستان‌های کوتاه محمود دولت‌آبادی»، نقد ادبی، ش 8،س1، زمستان 1388، صفحات 73-110.
میشل آدام، ژان و فرانسوا زرواز (1383) تحلیل انواع داستان(رمان، درام، فیلمنامه ترجمه آذین حسین‌زاده و کتایون شهپر راد، قطره: تهران.
مستور، مصطفی (1386) مبانی داستان کوتاه، چاپ چهارم، مرکز: تهران.
مک‌کی، رابرت (1388) داستان، ساختار، سبک و اصول فیلم‌نامه‌نویسی، ترجمه محمد گذر‌آبادی، چاپ چهارم، هرمس: تهران.
ولچل، سندی (1387) «فقط پنج دقیقه فرصت دارید»، کتاب داستان هم‌شهری، شماره 1، سال 1،صفحه 149-151.
ولک، رنه و آوستن وارن (1373) نظریه ادبیات، ترجمه ضیاء موحّد و پرویز مهاجر، چاپ اول، اندیشه‌های عصر نو: تهران.
یونسی، ابراهیم (1384) هنر داستان‌نویسی، چاپ هشتم، نگاه: تهران.
Genett, Gerardm )2000( order in narrative in narrative Reader. Martin Macquillan, London and New York.