نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• نوشاد رضائی ¹
• بیژن ظهیری ناو ²
• شکرالله پورالخاص ³
• بهزاد رهبر ⁴

¹ گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه محقق اردبیلی

² گروه زبان و ادبیات فارسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه محقق اردبیلی

³ استاد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه محقق اردبیلی، گروه آموزشی زبان و ادبیات فارسی، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه محقق اردبیلی،

⁴ استادیار زبان شناسی دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

بررسی کتاب‌های دستور زبان فارسی و بازنمایی شیوه‌های بیان و آموزش آن‌ها در تطبیق با نظریه‌های جدید آموزشی می‌تواند راه-گشای دستورنویسی و آموزش علمی آن باشد. هدف از پژوهش حاضر، بررسی کتاب‌های دستور زبان فارسی با معیارهای روش دستور آموزشی بوده است. در این پژوهش گردآوری‌ داده‌ها به‌صورت کتاب‌خانه‌ای بود که با بررسی 9 کتاب دستور زبان فارسی انجام شد. بررسی داده‌ها به‌صورت توصیفی-تحلیلی و با طراحی بازبینه‌هایی بر اساس رویکرد زبان‌شناسی کاربردی و دستور آموزشی صورت گرفت. با توجه به گسترده بودن حوزة دستور زبان فارسی، پیکرة داده‌ها بر اساس سه پیش‌شرط: معتبر بودن، جامع بودن و معاصر بودن برگزیده شد. برای اجرا و تطبیق رویکردها و روش‌های بنیادین، بازبینه‌هایی طراحی شد تا همة کتاب‌ها در چارچوبی منظم سنجیده شوند. بر این اساس ویژگی‌های هر یک از نظریه‌های اساس استخراج شد و به‌صورت شاخص‌‌ شماره‌گذاری شد تا یافته‌ها روبه‌روی آن‌ها درج شود. بنابر یافته‌های پژوهش حاضر: کتاب‌های دستور زبان فارسی مطابق با دستور توصیفی ساختگرا یا صورتگرا و به روش قیاسی نوشته‌ شده‌اند. در هیچ‌یک از آن‌ها شاخص‌های دستورآموزشی مانند بافت-‌محوری، در نظر گرفتن فرم و معنا و کارکرد، مفهوم-‌محوری، تکلیف-محوری، تولید-محوری، توجه به گونه‌های گفتاری، معیار آموزش نبوده است. در این پیکره تأکید بر دانش زبانی است؛ نه توانش ارتباطی. طبق این بررسی، دستور زبان فارسی بر اساس پیکره‌ای از داده‌های زبانی نوشته نشده‌ است. نتایجِ پژوهش حاضر می‌تواند برای دستورنویسان، مدرسان و پژوهندگان دستور زبان فارسی و نیز حوزة آموزش زبان فارسی به غیر فارسی‌زبانان مفید باشد.

کلیدواژه‌ها

• آموزش زبان ارتباطی
• توانش ارتباطی
• دستور زبان فارسی
• دستور آموزشی
• زبان‌شناسی کاربردی

20.1001.1.27834166.1402.6.1.6.3

موضوعات

• زبان و ادبیات فارسی

عنوان مقاله [English]

Examining the Method of Pedagogical Grammar in Persian Grammar Books

نویسندگان [English]

• Nushad Rezaee ¹
• Bijan Zahiri nav ²
• shokrollah Pouralkhas ³
• Behzad Rahbar ⁴

¹ Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature & Humanities , University of Mohaghegh Ardabili.

² Professor of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Human siences, University of Mohaghegh Ardabili

³ Associate Professor University of Mohaghegh Ardabil/ Department of Persian Language and Literature/ University of Mohaghegh Ardabili/ Ardabil/ Iran

⁴ Assistant Professor of Linguistics, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Research in Persian grammar books and representing their ways of expression and teaching following new educational theories can open the way for grammar writing and scientific education. The purpose of this research is evaluation the educational prose in Persian grammar books based on its communicative Competence. In this research, the data was collected in the form of a library, which was done by examining 9 Persian grammar books. Data analysis was carried out in a descriptive-analytical way and by designing reviews based on the approach of applied linguistics and teaching instruction. Based on this, the characteristics of each of the basic theories were extracted and numbered as an index so that the findings can be inserted in front of them. According to the findings of the present research: Persian grammar books are written according to the structuralist or formalist descriptive order and in an analogical way. In none of them teaching grammar indicators such as context-oriented, considering form and meaning and function, concept-oriented, task-oriented, production-oriented, and paying attention to speech types, have not been the teaching criteria. In this text, the emphasis is on linguistic knowledge; No communication skills. According to this study, Persian grammar is not written based on the corpus of linguistic data.

کلیدواژه‌ها [English]

• Applied Linguistics
• Communicative Competence
• Communicative Language Teaching
• Pedagogical Grammar
• Persian Grammar