بررسی روش دستور آموزشی در کتاب‌های دستور زبان فارسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه محقق اردبیلی

2 گروه زبان و ادبیات فارسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه محقق اردبیلی

3 استاد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه محقق اردبیلی، گروه آموزشی زبان و ادبیات فارسی، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه محقق اردبیلی،

4 استادیار زبان شناسی دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

بررسی کتاب‌های دستور زبان فارسی و بازنمایی شیوه‌های بیان و آموزش آن‌ها در تطبیق با نظریه‌های جدید آموزشی می‌تواند راه-گشای دستورنویسی و آموزش علمی آن باشد. هدف از پژوهش حاضر، بررسی کتاب‌های دستور زبان فارسی با معیارهای روش دستور آموزشی بوده است. در این پژوهش گردآوری‌ داده‌ها به‌صورت کتاب‌خانه‌ای بود که با بررسی 9 کتاب دستور زبان فارسی انجام شد. بررسی داده‌ها به‌صورت توصیفی-تحلیلی و با طراحی بازبینه‌هایی بر اساس رویکرد زبان‌شناسی کاربردی و دستور آموزشی صورت گرفت. با توجه به گسترده بودن حوزة دستور زبان فارسی، پیکرة داده‌ها بر اساس سه پیش‌شرط: معتبر بودن، جامع بودن و معاصر بودن برگزیده شد. برای اجرا و تطبیق رویکردها و روش‌های بنیادین، بازبینه‌هایی طراحی شد تا همة کتاب‌ها در چارچوبی منظم سنجیده شوند. بر این اساس ویژگی‌های هر یک از نظریه‌های اساس استخراج شد و به‌صورت شاخص‌‌ شماره‌گذاری شد تا یافته‌ها روبه‌روی آن‌ها درج شود. بنابر یافته‌های پژوهش حاضر: کتاب‌های دستور زبان فارسی مطابق با دستور توصیفی ساختگرا یا صورتگرا و به روش قیاسی نوشته‌ شده‌اند. در هیچ‌یک از آن‌ها شاخص‌های دستورآموزشی مانند بافت-‌محوری، در نظر گرفتن فرم و معنا و کارکرد، مفهوم-‌محوری، تکلیف-محوری، تولید-محوری، توجه به گونه‌های گفتاری، معیار آموزش نبوده است. در این پیکره تأکید بر دانش زبانی است؛ نه توانش ارتباطی. طبق این بررسی، دستور زبان فارسی بر اساس پیکره‌ای از داده‌های زبانی نوشته نشده‌ است. نتایجِ پژوهش حاضر می‌تواند برای دستورنویسان، مدرسان و پژوهندگان دستور زبان فارسی و نیز حوزة آموزش زبان فارسی به غیر فارسی‌زبانان مفید باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Examining the Method of Pedagogical Grammar in Persian Grammar Books

نویسندگان [English]

  • Nushad Rezaee 1
  • Bijan Zahiri nav 2
  • shokrollah Pouralkhas 3
  • Behzad Rahbar 4
1 Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature & Humanities , University of Mohaghegh Ardabili.
2 Professor of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Human siences, University of Mohaghegh Ardabili
3 Associate Professor University of Mohaghegh Ardabil/ Department of Persian Language and Literature/ University of Mohaghegh Ardabili/ Ardabil/ Iran
4 Assistant Professor of Linguistics, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Research in Persian grammar books and representing their ways of expression and teaching following new educational theories can open the way for grammar writing and scientific education. The purpose of this research is evaluation the educational prose in Persian grammar books based on its communicative Competence. In this research, the data was collected in the form of a library, which was done by examining 9 Persian grammar books. Data analysis was carried out in a descriptive-analytical way and by designing reviews based on the approach of applied linguistics and teaching instruction. Based on this, the characteristics of each of the basic theories were extracted and numbered as an index so that the findings can be inserted in front of them. According to the findings of the present research: Persian grammar books are written according to the structuralist or formalist descriptive order and in an analogical way. In none of them teaching grammar indicators such as context-oriented, considering form and meaning and function, concept-oriented, task-oriented, production-oriented, and paying attention to speech types, have not been the teaching criteria. In this text, the emphasis is on linguistic knowledge; No communication skills. According to this study, Persian grammar is not written based on the corpus of linguistic data.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Applied Linguistics
  • Communicative Competence
  • Communicative Language Teaching
  • Pedagogical Grammar
  • Persian Grammar

مراجع

احمدی گیوی، حسن و حسن انوری.(1390). دستور زبان فارسی(1).  تهران: انتشارات فاطمی.
ارژنگ، غلامرضا.(1374). دستور زبان فارسی امروز. تهران: نشر قطره.
باطنی، محمدرضا.(1386). توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی. تهران: انتشارات امیرکبیر.
خیامپور، عبدالرسول.(1386). دستور زبان فارسی. تهران: انتشارات ستوده.
رضایی، والی و آمنه کوراوند.(1393). ارزیابی دستور آموزشی در کتاب‌های آموزش زبان فارسی به غیر فارسی‌زبانان. پژوهش‌نامة آزمون زبان فارسی به غیر فارسی‌زبانان. شمارة 3. صص: 117 – 141.
صحرایی، رضامراد. (1394). آموزش دستور در نظریه‌ها: برنامه­های زبان دوم آموزی؛ در جست­وجوی طرحی برای آموزش دستور زبان فارسی. فصل‌نامة علمی-پژوهشی روان‌شناسی تربیتی.
صحرائی، رضامراد و محمدجواد هادی­زاده.(1398). در جست­وجوی مفهوم دستور آموزشی در آموزش زبان دوم؛ مطالعه­ای تاریخی و روش­شناختی. زبان فارسی و گویش­های ایرانی. سال چهارم. دورة اول ، بهار و تابستان 1398، شمارة پیاپی 7. صص: 29-45.
فرشیدورد، خسرو.(1388). دستور مفصل امروز. تهران: انتشارات سخن.
لارسن فریمن، دایان(1391). اصول و فنون آموزش زبان. ترجمة منصور فهیم و مستانه حقانی.  تهران: انتشارات رهنما.
مشکات­الدینی، مهدی.(1370). دستور زبان فارسی بر پایة نظریة گشتاری. مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد.
وحیدیان کامیار، تقی.(1386). دستور زبان فارسی(1). تهران: انتشارات سمت.
وفایی، عباسعلی(1395). دستور زبان فارسی(1). تهران: انتشارات علمی.
Biber, Douglas (1999). Stig Johansson, Leech. G, Conrad. S, Finegan, D. Longman Grammar of Spoken and Written English. Publisher‏: ‎ Longman.
Chand Sharma, T. (2002). Modern Methods of Language Teaching. New Delhi.
Cook, V. (2001). Second Language Learning and Language Teaching (3 rd Ed). New York: Arnold.
Cullen, R. & Kuo, I. (2008). Spoken Grammar and ELT Coursebook Materials: A Missing Link? TESOL Quarterly 41(2): 361-368.
Davies, A. (1999b). An Introduction to Applied Linguistics: From Practice to Theory. Edinburgh: The Edinburgh University Press.
Ellis, R. (2006). Current Issues in the Teaching of Grammar: An SLA Perspective, TESOL Quarterly Vol. 40, No. 1 (Mar., 2006), pp. 83-107.
EPÇAÇAN, Cahit. (2013). Functional linguistics as for linguistic applications in Turkish language teaching. Procedia - Social and Behavioral Sciences 116 (2014) 5063 – 5069.
Flower, Roger. (1996). An introduction to transformational syntax, Great Britain, 1971, Routledge ang Kegan Paul Ltd. Reprinted 1973 and 1976.
Halliday, M.A.K. (1964), Angus McIntosh, and Peter Strevens. The Linguistics Sciences and Language Teaching. London: Longman
Hymes, D. H (1971). Excerpts from On Communicative Competence, Philadelphia: University of Pennsylvania Press.
Krashen, D.D. (1994). Principles and Practice in Second Language Acquisition (Language Teaching Methodology). Oxford: Pergamon Press.
Larsen-Freeman, D. (2007). New Trends in Grammar Teaching: Issues in Applications, an interview by Carmen Pérez-Llantana, M. Atlantis, 29,157-163.
Larsen- Freeman, D. (2009). Teaching and Testing Grammar. In Long, M.H. and C. J. Doughty (Eds.), The Handbook of language Teaching (518-542). Malden MA: Wiley-Blackwell.
Larsen-Freeman, D. (2008). Techniques and Principles in Language (2 rd. Eds.). New York: Oxford University Press.
Long, M. H. (1991). Focus on form: A design feature in language teaching methodology. In de Bot, K, Ginsberg, R. B.
Nunan, D. (2003). Practical English Language Teaching. International Edition, McGraw-Hill, Singapore, 88.
Richards, J.C(2011). Tips for Teaching Listening. New York: Pearson publication.
Willis, J. (l996). A framework for task-based learning, Essex: Longman.
Zhang, J. (2009). Necessity of Grammar Teaching. International education studies. Vol 2, No 2, pp: 84-204.
فصلنامه نقد، تحلیل و زیبایی شناسی متون
دوره 6، شماره 1 - شماره پیاپی 18
فروردین 1402
صفحه 111-131

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 02 آذر 1401
  • تاریخ بازنگری: 13 بهمن 1401
  • تاریخ پذیرش: 27 اسفند 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار