بررسی جلوه‌های عنصر زمان در مقامات حریری بر اساس ساختارهای نظریّة گفتمان روایی ژرار ژنت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه شهید چمران اهواز ـ اهواز ـ ایران

چکیده

زمان تنها عنصر تأثیرگذار در منطق روایت نیست؛ امّا در روایت‌گری نقشی اساسی دارد. زمان در روایت‌شناسی بر اساس فرایندهای نظم و ترتیب، تداوم روایت و تکرار یا بسامد بررسی می‌شود و ژرار ژنت از بزرگترین نظریّه‌پردازان در زمینة زمان در گفتمان روایی است که به طور کامل به این جنبه‌ها پرداخته‌است. رویکرد این پژوهش، بررسی عنصر زمان در مقامات حریری و تأثیر آن بر گفتمان روایی مقامه‌ها بر اساس روش نقدی ژرار ژنت است. این واکاوی با بررسی رابطه میان طول زمان داستان و طول زمان گفتمان به این نتایج دستیافت که اغلب روایت‌ها زمان‌پریشی دارند و زمان‌پریشی‌ها بیشتر از نوع پس‌نمایی هستند و حدود «33/10 %» را به خود اختصاص داده‌اند و گاهی زمان داستان بر زمان سخن پیشی می‌گیرد و کاربرد آن حدود «84/0 %» است. سرعت روایت‌ها بر اساس سه حالت «شتاب مثبت، واشتاب و شتاب ثابت» بررسیشد و نشان داده‌شد که شتاب ثابت بیشترین میزان کاربرد را در مقامات حریری با «45/43 %» دارد. و پس از آن حدود «44/12 %» از مقامات حریری به خاطر بهره‌گیری از تلخیص و حذف با شتاب مثبت پیش می‌رود. و عامل شتاب منفی مقامه‌ها توصیف‌های جزئی و پی‌درپی در سراسر روایت‌هاست که «14/18 %» را به خود اختصاص داده‌اند. و تکرار روی‌دادها در یک سیر حرکت نمی‌کند و از انواع بسامد برای بیان روی‌دادها بهره‌گیری می‌شود که برخی از آن‌ها خاصّ سبک حریری است. بسامد بازگو «04/8 %» و مفرد «58/3 %» به ترتیب بیشترین کاربرد را دارند و بسامدهای شباهت «42/0 %»، چندگانه «05/1 %» و تکراری «68/1 %» به ترتیب کمترین کاربرد را به خود اختصاص داده‌اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Investigating the effects of the element of time in Hariri officials based on the structures of Gerard Genet's narrative discourse theory

نویسندگان [English]

  • Gholamreza Karimifard
  • Fatemeh Takhti
Shahid Chamran University of Ahvaz- Ahvaz- Iran
چکیده [English]

Time is not the only influential element in the logic of narrative. But it has a fundamental role in narration. Time in narratology is examined based on the processes of order, narrative continuity and repetition or frequency, and Gerard Genet is one of the greatest theorists in the field of time in narrative discourse who has fully addressed these aspects. The approach of this research is to examine the element of time in Hariri officials and its effect on the narrative discourse of officials based on Gerard Genet's critical method. This analysis examined the relationship between story time and discourse time to conclude that most narrations are time-lapse and time-lapse is more of a retrospective type and they account for about "10.33%" and sometimes story time exceeds the discourse time and its application is about "0.84%". The speed of the narrations was evaluated based on the three modes of "acceleration, deceleration and constant acceleration" and It has been shown that constant acceleration has the highest rate of application in Hariri authorities with "43.45%". And then because of using of summary and ellipsis, about “12.44%” of Hariri authorities move forward with an acceleration. And the reason for the deceleration of the authorities is the detailed and consecutive descriptions throughout the narrations, which account for "18.14%" and the repetition of events does not move in one direction and different types of frequencies are used to express the events that some of which are specific to Hariri style. The iterative frequency of "8.04%" and the singular frequency "3.58%" have the most applications respectively, and the similarity frequency of "0.42%" and multiple frequency "1.05%"

کلیدواژه‌ها [English]

  • Time
  • Narrative Discourse
  • Gerard Genet
  • Hariri Authorities
احمدی، بابک. (1389).  ساختار و تأویل متن، ج1، چ12، تهران: مرکز.
ایگلتون، تری. (1380). پیش‌درآمدی بر نظریّة ادبی، ترجمة عباس مخبر، چ5، تهران: مرکز.
بنت، اندرو و نیکولاس رویل. (1387). مقدّمه ای بر ادبیّات، نقد و نظریّه، ترجمة احمد تمیم داری، تهران: پژوهشکدة مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
تایسن، لُیس. (1387).  نظریّه‌های نقد ادبی معاصر، ترجمة مازیار حسین‌زاده و فاطمه حسینی، تهران: نگاه امروز.
تودورف، تزوتان. (1379). بوطیقای ساختارگرا، ترجمة محمّد نبوی، تهران: آگاه.
تولان، مایکل‌جی. (1383). درآمدی نقادانه؛ زبان‌شناختی بر روایت، ترجمة ابوالفضل حری، تهران: بنیاد سینمای فارابی.
حریری، قاسم‌بن علی. (1363). ترجمة کهن مقامات حریری، تصحیح و ترجمة علاءالدّین افتخار جوادی، چ1، تهران: حیدری.
حریری، قاسم‌بن علی. (1393). مقامات الحریری، ترجمه و شرح طواق گلدی گلشاهی، چ3، تهران: مؤسسة انتشارات امیرکبیر.
ریمون کنان، شلومیت. (1387). روایت داستانی بوطیقای معاصر، ترجمة ابوالفضل حرّی، چ1، تهران: نشر نیلوفر.
ژنت، ژرار. (1399). گفتمان روایی رساله‌ای در روش تحلیل، ترجمة مریم طیورپرواز، چ1: تهران: مهراندیش.
قاسمی‌پور، قدرت. (1387). زمان و روایت، نقد ادبی،س1، ش1، صص123-144.
کالر، جاناتان. (1388). در جست‌و‌جوی نشانه‌ها، ترجمة تینا امرالهی و لیلا صادقی، تهران: علم.
لوته، یاکوب. (1388). مقدّمه‌ای بر روایت در ادبیّات و سینما، ترجمة امید نیک‌فرجام، چ1، تهران: مینوی خرد.
مارتین، والاس. (1386). نظریّه‌های روایت، ترجمة محمّد شهبا، تهران: هرمس.
مکاریک، ایرنا ریما. (1385). دانشنامة نظریّة ادبی معاصر، ترجمة محمّد نبوی و مهران مهاجر، تهران: نشر آگه.
وبستر، راجر (1382)، پیش درآمدی بر مطالعه نظریّة ادبی، ترجمة الهه دهنوی، تهران: روزنگار.
یعقوبی، رویا. (1391). روایت‌شناسی و تفاوت میان داستان و گفتمان، پژوهشنامۀ فرهنگ و ادب، س8، ش13، صص 289-311.
Toolan, Michael. J. (2001) .Narrative a critical linguistic introduction. London: Routledge.
Rimmon Kenan, Shlomith. (2002). Narrative Fiction. Contemporaay Poetics . London: Routledge.
Genette, Gerard. (1980). Narrative Discourse. Trans: Jane E. Lewin. Ithaca: Cornell University Press.