واکاوی تطبیقی مردم‌شناسی فرهنگی در منظومه بهرام و گلندام در ادب کلاسیک فارسی و ادبیات عامیانه کردی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 پسادکتری دانشگاه سراسری رازی

2 هیئت علمی دانشگاه سراسری رازی کرمانشاه

چکیده

بدیهی است که منظومه‌های غنایی شعر فارسی در نوع خود بیش‌ترین الگوهای فرهنگی و نشانه‌های تمدن را بازنمایی می‌کنند. بررسی این داستان‌ها از دیدگاه مردم‌شناسی فرهنگی (که پایه‌های اصلی آن فرهنگ عامه است)، نگرشی نو به آن‌هاست و پژوهشگران را با دو گزینه آشنا می‌سازد: یکی بررسی فرهنگ مردم در محتوای داستان‌ها و دیگر تأثیرگذاری فرهنگی راوی است با توجه به فرهنگی که در آن پرورده شده است و این در تمامی داستان‌هایی که راویان مختلف دارند، صدق می‌کند. در این پژوهش که دانستنی‌های مختلف ادبی و فرهنگی نهفته در ادب عامه کُردی «بیت» در مقابل با منظومه‌های ادب کلاسیک فارسی مقایسه و بررسی شود، به‌ویژه آن‌جا که ساختار و محتوای این آثار با اصول داستان-سرایی مطابقت داشته باشد، می‌تواند در بخش مطالعات مردم‌شناسی فرهنگی کار ارزنده‌ای باشد. این پژوهش به توصیف و تحلیل مولفه‌های فرهنگی از دیدگاه مردم‌شناسی در منظومه «بهرام وگلندام» در ادب کلاسیک فارسی و ادب عامیانه کُردی به روایت مام احمد لطفی پرداخته است. برای دستیابی به این هدف از روش توصیفی- تحلیلی استفاده شده است. یافته‌ها حاکی از آن است بیشتر مولفه‌های مردم‌شناسی در این منظومه نمود پیدا کرده است و میزان شباهت‌ها نسبت به تفاوت‌ها بیشتر است و این نشان‌دهنده بینامتنیّت بین منظومه فارسی و کُردی است. دیگر آن‌که روایت‌های کُردی داستان، هرچند در کلیّات، مضمون و مفهوم، مطابق با روایت‌های فارسی هم نام مذکور است، اما هم در قالب و فرم و هم در محتوا به ویژه تغییرات و تحولات فرهنگ عرفانی، حماسی و غنایی در دوره‌های گوناگون است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Comparative analysis of cultural anthropology in Bahram and Glendam system in Persian classical literature and Kurdish folk literature

نویسندگان [English]

  • neda yans 1
  • ebrahim rahimi zangane 2
1 razi
2 razi
چکیده [English]

It is obvious that the lyrical verses of Persian poetry represent the most cultural patterns and signs of civilization. Examining these stories from the perspective of cultural anthropology (whose main foundations are popular culture) is a new approach to them and introduces researchers to two options: one is to investigate people's culture in the content of the stories and Another cultural influence is the narrator according to the culture in which he was raised, and this applies to all the stories that have different narrators.In this research, the various literary and cultural knowledge hidden in the Kurdish popular literature "Beit" will be compared and analyzed with the classical Persian literature systems, especially where the structure and content of these works are related to the principles of storytelling. If it matches, it can be a valuable work in the field of cultural anthropology studies. This research describes and analyzes the cultural components from an anthropological point of view in the poem "Bahram and Gulendam" in Persian classical literature and Kurdish folk literature narrated by Mam Ahmed Lotfi. To achieve this goal, descriptive-analytical method has been used. The findings indicate that most of the anthropological components have appeared in this system, and the amount of similarities is greater than the differences, and this indicates the intertextuality between the Persian and Kurdish systems.Another is that the Kurdish narrations of the story, although in terms of generality, theme and concept, are in accordance with the Persian narrations of the same name, but both in form and content, especially the changes and transformations of mystical, epic and lyrical culture. It is in different periods.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: cultural anthropology
  • Persian literature
  • Kurdish literature
  • Bahram and Glendam system
ادیب،داریوش،(1390)، گوهرهای شگفت­انگیز، چاپ اول، تهران، پازینه
اطرانی،ارفع، (1371)، فرهنگ موسیقی ایرانی، چاپ دوم، تهران، چنگ
بلوکباشی،علی،(1391)، در فرهنگ خود زیستن و به فرهنگ­های دیگر نگریستن، چاپ سوم، تهران، گل­آذین
پورایه، ژان، (1384)، درآمدی بر تاریخ مردم­شناسی، ترجمه پرویز امینی، چاپ یکم، قم، ماه حرا
ترابی، علی­اکبر، (1352)، مردم­شناسی، چاپ دوم، تبریز، علمیه
شرفکندی،عبدالرحمن، (1376)، هه­نبانه­بورینه، فرهنگ کردی-فارسی، چاپ دوم، تهران، سروش
صافی، امین­الدوله، (1386)، بهرام و گلندام، تصحیح حسن ذوالفقاری، تهران، چشمه
غیبی، مهرآسا، (1390)،تاریخ زیورآلات اقوام ایرانی، تهران، هیرمند
فتاحی قاضی، قادر، (1345)، منظومه کردی مهر و وفا، تبریز، انتشارات دانشکده ادبیات تبریز
گاربارینو،مروین، (1377)، نظریه­های مردم­شناسی، ترجمه عباس محمدی اصل، تهران، آوای نور
معین،محمد، (1382)،فرهنگ فارسی، جلد یکم، تهران: بهزاد
هاشمی، سیدمحمد کاظم، (1380)، بازتاب مفاهیم فرهنگی و اجتماعی در هفت اورنگ جامی، پایان­نامه کارشناسی، سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج.