نقد روانشناختی داستان زال و رودابه براساس نظریه یونگ

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد پارس آباد مغان، دانشگاه آزاد اسلامی، پارس آباد، ایران

2 دبیر زبان و ادبیات فارسی آموزش و پرورش شهرستان پارس آباد

چکیده

چکیده:
بررسی و تحلیل آثار ادبی بر بنیاد دیدگاه های جدید باعث فهم جنبه های ناشناخته اثر ادبی می شود. داستان زال و رودابه، که در آن با مهارتی خاص لطافت عاشقانه با صلابت حماسه درهم آمیخته ،ترکیبی نوآیین و شگفت به وجود آمده، تاکنون از چشم انداز نقد روان کاوانه مورد تحلیل واقع نشده است. بررسی روانکاوانۀاین داستان بر اساس دیدگاه یونگ و تحلیل کهن الگوهای آن، می تواند دریچه های تازهای از معانی نهفته در شاهنامه را بر روی مخاطبان بگشاید. در این جستار ابتدا مبانی نظری دیدگاه یونگ و کهن الگوهای مورد نظر او باختصار معرفی شده اند. آنگاه کهن الگوهای آنیما و آنیموس، نقاب، سایه، پیر فرزانه و در نهایت فرایند فردیت در داستان زال و رودابه به روش کتابخانه ای مورد تحلیل واقع شده اند.
نتایج تحقیق نشان می دهد که زال، برای آنکه بتواند پدر جهان پهلوان شاهنامه، رستم، باشد، به نوعی خرد ملکوتی دست می یابد از سنگینی زمین و ماده رها می شود تابه خودیابی(فردانیت) برسد.با توجه به مطالعات انجام شده زال و رودابه پس از رسیدن به مرحله خودآگاهی و با استفاده از خود ناخودآگاه خود توانستند به مرحله ای رسیدند که، با رسیدن او به این مرحله، زمینه برای آمیزشی روحانی فراهم می شود و نتیجۀ این پیوند، جهان پهلوان شاهنامه است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Analysis of the story of Zal and Rudabe using Jung's theory

نویسندگان [English]

  • Fazil abbaszadeh 1
  • yahya Azizi Dargahlou 2
  • Navideh abbaszade 2
  • Sorraya Bayrami 2
1 Assistant Professor of Islamic Azad University, Pars Abad Moghan Branch.parsabad, Iran
2 Secretary of Farsi language and literature of Parsabad city
چکیده [English]

Analysis of the story of Zal and Rudabe using Jung's theory
Abstract:
Examining and analyzing literary works based on new perspectives helps to understand unknown aspects of literary works. The story of Zal and Rudabeh, in which romantic tenderness is mixed with epic hardness with a special skill, a novel and surprising combination has been created, has not been analyzed from the perspective of psychoanalytic criticism. The psychoanalytic study of this story based on Jung's point of view and the analysis of its archetypes can open new doors of hidden meanings in the Shahnameh for the audience. In this essay, firstly, the theoretical foundations of Jung's view and the archetypes he considered are briefly introduced. Then the archetypes of anima and animus, mask, shadow, Pir Farzaneh and finally the process of individuality in the story of Zal and Rudabe have been analyzed in a library way.
The results of the research show that Zal, in order to be the father of the world, the hero of the Shahnameh, Rostam, attains a kind of royal wisdom, frees himself from the heaviness of the earth and matter, and reaches the pan of self-discovery. According to the studies conducted, Zal and After reaching the stage of self-awareness and using his unconscious self, Rudabe was able to reach a stage where, when he reaches this stage, the ground for spiritual fusion is provided, and the result of this connection is Jahan Pahlavan Shahnameh.
Keywords: Shahnameh, Zal, Rudabeh, psychological, Jung, archetype.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Shahnameh
  • Zal
  • Rudabah
  • Jung
    دادخواه تهرانی، حسن، محکی پور، علیرضا (1384بررسی رویکرد روان شناختی در ادبیات، مجله متن پژوهی ادبی دوره9،  شماره 25.
سیاسی، علی اکبر(1388)، نظریه های شخصیت یا مکاتب روان شناسی، تهران : دانشگاه تهران.
شاملو، سعید(1374)، مکتب ها و نظریه ها در روان شناسی شخصیت، تهران: نشر رشد.
شمیسا، سیروس (1399)، بیان، تهران: انتشارات فردوس.
شمیسا، سیروس (1388)، نقدادبی، تهران: انتشارات فردوس.  
صفا، ذبیح اﷲ (1390)، حماسه سرایی در ایران، تهران: فردوس.
طغیانی، اسحاق و خسروی، اشرف (1389)، تحلیل روانکاوانه ی شخصیت سودابه و رودابه( یگانه های دوسویه‌ی شاهنامه)، کاوش نامه زبان و ادبیات فارسی، ش 21،صص 9-38.
فردوسی، ابوالقاسم (1396)، شاهنامه، تصحیح جلال خالقی مطلق، 7 دفتر، تهران: انتشارات دایرة المعارف بزرگ اسلامی.
فردوسی، ابوالقاسم (1391)، شاهنامه، تصحیح جلال خالقی مطلق،8 دفتر، تهران: انتشارات دایرة المعارف بزرگ اسلامی.
فوردهام، فریدا (1401)، مقدم های بر روانشناسی یونگ، ترجمه ی مسعود میربها، تهران: اشرفی.
فوردهام، فریدا (1374)، روانشناسی یونگ، ترجمه ی یعقوب پور، حسین، تهران: اوجا.
گورین، ویلفرد ال. ارل. جی. لیبر، جان. ار. ویلینگهام و لی مورگان (1370)، راهنمایی رویکردهای نقد ادبی، ترجمۀ زهرا میهن خواه، تهران: اطلاعات.  
واحددوست، مهوش (1382)، رویکردهای علمی به اسطوره شناسی، تهران: سروش.
یاوری، حورا (1374)، روانکاوی و ادبیات (دو متن، دو انسان، دو جهان)، تهران: نشر تاریخ ایران.
یونگ، کارل گوستاو (1390)، انسان و سمبول هایش، ترجمه ی محمود سلطانیه، تهران: جامی.
یونگ، کارل گوستاو (1370)، انسان و سمبول هایش، ترجمه ی محمود سلطانیه، تهران: جامی.
یونگ، کارل گوستاو (1389)، روانشناسی تحلیلی یونگ، ترجمه‌ی فرزین رضاعی، تهران :ارجمند