تشبیه در شعر غلامرضا بروسان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموختهٔ کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه بیرجند

2 دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بیرجند

چکیده

تشبیه در شعر غلامرضا بروسان (۱۳۹۰ - ۱۳۵۲ ه.ش) یکی از مهم‌ترین و کاربردی‌ترین ابزارهای بیانی است. در این پژوهش، تشبیهات این شاعر معاصر مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته‌ است. محدودۀ کار تحقیق، سه دفتر از اشعار آزاد او و روش کار، توصیفی _ تحلیلی بر مبنای داده‌های آماری است. تشبیهات یافت‌شده بر پایۀ انواع تشبیه به اعتبار طرفین (حسی یا عقلی بودن، مفرد، مقید یا مرکب بودن و تعدد طرفین)، به اعتبار وجه‌شبه (مفصل یا مجمل، قریب یا بعید، مفرد، متعدد یا مرکب و تحقیقی یا تخییلی بودن)، به اعتبار ادات تشبیه (مرسل و مؤکد) و در نهایت به اعتبار تعداد تشبیه (مفروق و ملفوف) تقسیم‌بندی و برای هر مورد نمونه‌هایی ذکر گردیده و در انتهای هر بحث هم بسامد هر یک از تشبیهات، در جدول‌هایی ارائه شده است. در انتها نیز بسامد عناصر تشبیهات وی آمده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می‌دهد که وی شاعری تشبیه‌گراست و در انتخاب و پردازش این تشبیهات روند خلاقانه و بکری را دنبال کرده است. به‌طوری که بیشتر این تشبیهات از نوع غریب با وجه شبه‌هایی تخییلی هستند. تشبیهات وی اکثراً از نوع حسی‌اند که انسان و متعلقاتش، طبیعت و مظاهرش، و اشیا و وسایل حضور پررنگی در آن‌ها دارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Simile in Gholamrez Borousan's Poem

نویسندگان [English]

  • Mohammad Sabri 1
  • Sayyed mahdi Rahimi 2
1 Graduate M.A in Persian Language and Literature, University of Birjanad
2 Associate Professor of Persian Language and Literature, Birjand University
چکیده [English]

Simile in Gholamreza Borousan's poems is one of the most important and practical tools of expression. In this research, similes of this contemporary poet have been analyzed and investigated. The scope of the research work is three notebooks of his free poems and the work method is descriptive-analytical based on statistical data. The analogies found based on the types of similes are based on the validity of the parties (sensual or intellectual, singular, binding or compound and multiplicity of parties), on the validity of similitudes (detailed or comprehensive, close or improbable, singular, multiple or compound and investigative or imaginative). It is divided according to the validity of similes (sentient and emphatic) and finally according to the number of similes (separate and ambiguous) and examples are mentioned for each case, and at the end of each discussion, the frequency of each simile is presented in tables. At the end, the frequency of the elements of his similes is given. The results of the research show that he is an allegorical poet and has followed a creative and original process in choosing and processing these allegories. So that most of these similes are of a strange type with a pseudo-imaginary aspect. His similes are mostly of the sensual type in which man and his belongings, nature and its manifestations, and objects and tools have a strong presence in them.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rhetoric
  • Eloquence
  • Simile
  • Imagery
  • Gholamreza Borousan
اکبریانی، محمدهاشم (1390)، «برای کوچ شاعر» خبرگزاری ایسنا، https://isna.ir/xmckkJ.
ایزدیار، محسن (1396)، «نقد زیبایی‌شناختی شعر ساده‌نویسی (سهل و ممتنع)»، فصلنامۀ زیبایی‌شناسی ادبی، دوره8، ش33، صص30-9.
بروسان، غلامرضا (1393الف)، یک بسته سیگار در تبعید، چاپ سوم، تهران: مروارید.
بروسان، غلامرضا (1393ب)، در آب‌ها دری باز شد، چاپ دوم، تهران: مروارید.
بروسان، غلامرضا (1394)، مرثیه برای درختی که به پهلو افتاده است، چاپ پنجم، تهران: فرهنگ تارا.
بوالحسنی، محسن (1400)، «شاعری که ذاتش شعر بود»، روزنامۀ ایران، صفحۀ فرهنگی، س27، ش7798.
پورنامداریان، تقی (1381)، سفر در مه؛ تأملی در شعر احمد شاملو، ویراست جدید. تهران: نگاه.
پوری، احمد (1390)، «برای کوچ شاعر»، خبرگزاری ایسنا. https://isna.ir/xmct7.
تفتازانی، سعدالدین (1376)، مختصر المعانی، چاپ سوم، قم: دارالفکر.
رجایی، محمدخلیل (1353)، معالم البلاغه، چاپ دوم، شیراز: دانشگاه پهلوی.
شفاعی، آرش (1389)، «درختی در مسیر کارخانۀ چوب‌بری»، روزنامۀ جام جم، صفحۀ ادبیات، س11، ش2964.
شفاعی، آرش (1390)، «برای کوچ شاعر»، خبرگزاری ایسنا، https://isna.ir/xmcn5.
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1375)، صور خیال در شعر فارسی، چاپ ششم، تهران: آگاه.
شکوهی، غلامرضا (1390)، «برای کوچ شاعر»، خبرگزاری ایسنا، https://isna.ir/xmcGS.
شمیسا، سیروس (1381)، بیان، ویرایش2، چاپ نهم، تهران: فردوس.
صفا، ذبیح‌الله (1337)، آیین سخن، چاپ سوم، تهران: انتشارات دانشگاه.
صفوی، کورش (1390)، از زبانشناسی به ادبیات، جلد دوم، چاپ سوم، تهران: سوره مهر.
عرفان، حسن (1388)، ترجمه و شرح جواهر البلاغه، جلد دوم، چاپ نهم، قم: بلاغت.
عسکری، ابوهلال (1419ق)، الصناعتین؛ الکتابه والشعر، تحقیق علی‌محمد البجاوی و محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: المکتبه العنصریه.
فتوحی رودمعجنی، محمود (1389)، بلاغت تصویر، چاپ دوم، تهران: سخن.
قیروانی، ابوعلی الحسن بن رشیق (1401ق.)، العمده فی محاسن الشعر و آدابه، المجلد الاول، الطبعۀ الخامسۀ، تحقیق محمد محیی الدین عبد الحمید، بیروت: دار الجیل.
کزازی، جلال‌الدین (1368)، زیبایی‌شناسی سخن پارسی؛ بیان، تهران: مرکز.
کلیدری، جواد (1390)، «برای کوچ شاعر»، خبرگزاری ایسنا. https://isna.ir/xmcGT.
لنگرودی، شمس (1390)، «برای کوچ شاعر»، خبرگزاری ایسنا. https://isna.ir/xmckF.
مبارز، سیدحسن (1400)، «هنوز هست...»، روزنامۀ ایران، صفحۀ فرهنگی، س27، ش7798.
همایی، جلال‌الدین (1389)، فنون بلاغت و صناعات ادبی، تهران: اهورا.