بررسی زمانمندی روایت در منظومة مهرة سرخ سیاوش کسرایی بر اساس نظریة ژرار ژنت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی ، تبریز ، ایران

2 گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و زبانهای خارجی، دانشگاه تبریز، تبریز

چکیده

«منظومة مهرة سرخ یکی از بلندترین منظومه­های روایی در ادبیات معاصر است که کسرایی با استفاده از شیوة روایی و اسطوره­ای به بازآفرینی داستان رستم و سهراب می­پردازد. از آنجایی که این منظومه خط سیر مستقیمی ندارد و همراه با تغییراتی نسبت به روایت فردوسی است، بهره­گیری از نظریة ژنت در تفهیم این منظومه کمک شایانی به مخاطب می­نماید. ژنت به سه نوع رابطة زمانی میانِ زمان داستان و زمان متن اشاره می­کند که عبارت است از: 1. نظم و ترتیب 2. تداوم و دیرش 3. بسامد. نتایج نشان می­دهد که کسرایی در عنصر نظم گرایش به زمان­پریشی از نوع پس­نگری دارد. این پس­نگری­ها وسیله­ای است برای او تا بتواند به روایت سرنوشت مختوم خویش بپردازد. در تداوم زمانی، توصیفات متعدد که شامل توصیف شخصیت­ها و حالات آنها، فضا و مکان و زمان است، سبب شده است تا این منظومه دارای شتاب منفی باشد و زمان روایی با زمان داستان و متن –تقریباً- برابر باشد. بسامد بالای عنصر گفتگو سبب نزدیکی ساختارِ این منظومه به متنی دراماتیک شده است. این گفتگوها، علاوه بر امکانِ شخصیت­پردازی، توانسته است بر بار تغزلی و غنایی منظومه بیفزاید. در موارد اندکی نیز با استفاده از عنصر حذف و تلخیص توانسته است از مطالب غیرضروری چشم بپوشد و مخاطب را به مطلب اصلی سوق بدهد. در مورد عنصر بسامد نیز می­توان گفت که غیر از تکرار داستان تولد سهراب و مهره به بازو بستن او، از بسامد مکرر و بازگو خبری نیست و اغلب به صورت بسامد مفرد آمده است.»

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Review of the narrative time period in the »Mohreye Sorkh« on the basis of Gerard Genet's theory

نویسندگان [English]

  • Hosein Rasoolzadeh 1
  • hojjat boodaghi 2
1 PhD in Persian Language and Literature
2 Persian Language and Literature. Faculty of Literature and Foreign Languages. Tabriz University. Tabriz. Iran.
چکیده [English]

The ‘Mohreye Sorkh’ Poem is one of the highest narrative poems in contemporary literature, which Kasraei uses with a narrative and mythical method to recreate the stories of Rostam and Sohrab. Since this poem has no direct line and is accompanied by changes to Ferdowsi's narrative, the use of the theory of genes in the understanding of this system is of great help to the audience. Genette refers to three types of time relationships between the time of the story and the time of the text, which are: 1. Order 2. Durability3. Frequency. The results show that the chracariity in the order element of the tendency is to the type of post-negation.
The results show that he has a tendency to type-flashforward in the order element. These flashbacks are the means for him to be able to narrate his closed destiny. In the continuity of time, numerous descriptions, including the description of their characters and their states, space and place and time, have caused the poetry to have a negative momentum and the narrative time with the time of the story and the text is almost equal. The frequency of the element of dialogue has brought the structure of this poem closer to a dramatic text. These talks, in addition to the possibility of personality, have been able to add to the lyrical load of the poetry system. In a few cases, he has been able to escape unnecessary material by using the eliminating element, and directing the audience to the main story. In the case of the frequency element, it can be said that, apart from repeating the story of the birth of Sohrab and the vertebrae, it is not frequent and recurrent, and often comes in singular frequency.

کلیدواژه‌ها [English]

  • genette
  • kasrayi siyavash
  • narrative
  • cintemporary poem

احمدی، بابک (1386) ساختار و تأویل متن ، تهران: نشر مرکز.

اسداللهی، خدابخش و همکاران (1395) «بررسی تداوم زمان در منظومة آرش کمانگیر» ، مجلة شعرپژوهی، سال 8. شماره 2.

ایگلتون، تری (١٣٨٠) پیش درآمدی بر نظریة ادبی ، ترجمة عباس مخبر، تهران:  نشر مرکز.

باباچاهی، علی (1377)گزاره­های منفرد ، تهران: نارنج.

بامشکی، سمیرا (1391) روایت شناسی داستان­های مثنوی، تهران: هرمس.

براهنی، رضا (1371) طلا در مس «دورة دو جلدی»، تهران: نشر نویسنده.

برتنس، یوهانس ویل (1388)مبانی نظریة ادبی، ترجمة محمدرضا ابوالقاسمی، تهران: ماهی.

برودل، دیوید (1380)روایت در فیلم داستانی ، ترجمة سیّدعلاء­الدین طباطبایی. تهران: بنیاد سینمایی فارابی.

بی­نیاز، فتح­الله (1392) درآمدی بر داستان­نویسی و روایت­شناسی ، تهران: افراز.

پرینس، جرالد (1391) روایت شناسی، ترجمة محمد شهبا، تهران: مینوی خرد.

تودوروف، تزوتان (1379) بوطیقای ساختارگرا ، ترجمة محمد نبوی، تهران: آگه.

تولان، مایکل جی(1383) درآمدی نقادانه و زبانشناختی بر روایت، ترجمة ابوالفضل حری، تهران: نیلوفر.

ـــــــــــ (1386) روایت­شناسی. درآمدی زبان­شناختی-انتقادی ، مترجمان: سیده فاطمه علوی و فاطمه نعمتی، تهران: سمت.

 چتمن، سیمور (1390) داستان و گفتمان (ساختار روایی در داستان و فیلم) ، ترجمۀ راضیه سادات میر خندان،  تهران: مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما.

 جورکش، شاپور (1383) بوطیقای شعر نو «نگاهی دیگر به نظریه و شعر نیما یوشیج» ، تهران: ققنوس.

 حمیدیان، سعید (1383) داستان دگردیسی «روند تحولات شعر نیما یوشیج» ، تهران: نیلوفر.

 حسن­زاده، بهروز (1387) «نقد و تحلیل «مهرة سرخ»، ماهنامه فردوسی، شماره 64، اردیبهشت 1387 ، صص 58 تا 60.

 ریمون کنان، شلومیت (1387) روایت داستانی: بوطیقای معاصر، ترجمة ابوالفضل حری، تهران: نیلوفر.

 فردوسی، ابوالقاسم (1387) شاهنامه ، ویرایش فریدون جنیدی، تهران: نشر بلخ.

فلکی، محمود (1373) نگاهی به نیما، تهران: مروارید.

 قاسمی پور، قدرت (1387) «زمان و روایت»، فصلنامه نقد ادبی. شمارة 2.

کسرایی، سیاوش(1386) مجموعه اشعار ، تهران: نگاه.

 لاج، دیوید و همکاران (1389) نظریّه‌های رمان ، ترجمۀ حسین پاینده، تهران: نیلوفر.

 لوته، یاکوب (1386) مقدمه­ای بر روایت در ادبیات و سینما ، ترجمة امید نیک­فرجام، تهران : نشر مینوی خرد.

 مکاریک، ایرنا ریما (1385) دانشنامة ادبی معاصر ، مترجمان: مهران مهاجر و محمد نبوی، تهران: آگه.

 میرصادقی، جمال (1387) راهنمای داستان­نویسی ، تهران: نشر سخن.

 نیمایوشیج (1357) حرف­های همسایه، تهران: دنیا.

Barth, Roland (1986) ‘introduction of the structural analysis of narratives’ in images – music-text. Trans. Stephen heath, Glasgow: Fontana press.

Herman, D. (2002) Story Logic: Problems and Possibility of Narrative. Lincoln NE: University of Nebraska Press.

Rimmon-kenan, Shlomith (2002) Narrative Fiction ،  2nd edition. London and New York: Routledge.

 Dosse, Francois (1996) History of Structuralism.Tr. Deborah Glassman. Vol. 1. Minneapolis: University of Minnesota.

 Genette, Gerard (1997) Narrative Discourse ،  trans. J.E.Lewin. Cambridge: Cambridge University Press.