نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• زیبا اسماعیلی ¹
• معصومه خجسته ²

¹ استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی.تهران، ایران.

² کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران.

چکیده

تقابل­های دوگانه از جمله عوامل زبانی است که با تأثیرگذاری در سطح نحوی و فکری یک اثر، ساختار آن را هنری­تر می­سازد و در بررسی­های معنا­شناختی و ساختاری از عناصر بنیادین دستیابی به ساختار، جهان فکر و اندیشۀ آثار ادبی است. بدین منظور در این پژوهش که با روش کتابخانه­ای و با هدف شناخت هر چه بهتر دنیای شعری شاعران دفاع مقدّس انجام پذیرفته است، تلاش شده تا اشعار این دوره با رویکرد توصیفی – تحلیلی، براساس تقابل­های دوگانه بررسی گردد. بدین منظور1340 جفت واژۀ متقابل، همراه با بسامد آن­ها  در شعر سه تن از شاعران برجسته این دوره ( قیصرامین­پور، عبدالجبارکاکایی و علیرضا قزوه)  استخراج  و بر اساس انواع تقابل­­­ها طبقه­بندی گردید. بررسی و تحلیل داده­ها نشان داد که انواع تقابل­ها (مدرّج، مکمّل، دوسویه، جهتی ، متقاطر، خطی، واژگانی و ضمنی) در شعر این دوره یافت می­شود و تقابل­های مکمّل و ضمنی بیشترین  بسامد را دارند. نتیجه دیگری که در بررسی این اشعار حاصل شد این است که در سطح محتوایی نیز مفاهیم و اندیشه­هایی در تقابل با یکدیگر قرارگرفته­اند و می­توان گفت کاربرد تقابل­ها  به فرایند معناسازی و برجسته­سازی مفاهیم مربوط به جنگ، دفاع مقدّس و مسایل سیاسی، اجتماعی، فرهنگی مدنظر شاعران کمک شایانی کرده­ و توانسته­است دغدغه­های ذهنی شاعران را از طریق برجسته­سازی منتقل کند.
 نکته قابل توجه دیگر در کاربرد تقابل­ها این است که در ساختار صورخیال اشعار نیز تأثیر بسزایی دارند و پایه بعضی صنایع ادبی مانند تلمیح، تشبیه، جناس، استعاره  و غیره  قرار گرفته­اند.

کلیدواژه‌ها

• ساختارگرایی
• تقابل دوگانه
• شعر دفاع مقدّس

20.1001.1.27834166.1400.4.4.3.6

موضوعات

• زبان و ادبیات فارسی

عنوان مقاله [English]

Dual contrasts in sacred defense poems

نویسندگان [English]

• Ziba Ismaeili ¹
• Masomeh Khojasteh ²

¹ . Shahid Rajaee Teacher Training University Faculty of Humanities. Tehran, Iran

² Master of Shahid Rajaee Teacher Training University. Tehran, Iran.

چکیده [English]

Dual contrasts are among the linguistic factors that, by influencing the syntactic and intellectual level of a work, make its structure more artistic and in semantic and structural studies are the fundamental elements of achieving the structure, world of thought and thought of literary works. In this research, which has been conducted by library method and with the aim of better understanding the poetic world of holy defense poets, it has been tried to investigate the poems of this period with a descriptive-analytical approach based on double contrasts. were extracted in the poetry of three prominent poets of this period (Qaisarminpour, Abdoljbarkaei and Alireza Quzouh) and classified according to different types of confrontations. Data analysis showed that different types of contrasts (graded, complementary, ambivalent, directional, etc.) are found in the poetry of this period and complementary and implicit confrontations have the highest frequency. Another result in the study of these poems is that at the content level, concepts and thoughts are at odds with each other, and it can be said that the application of confrontations to the process of meaning and highlighting the concepts related to war, sacred defense and political, social, cultural issues considered by poets has helped and has been able to convey the mental concerns of poets through highlighting. Another noteworthy point in the application of contrasts is that they have a great effect on the imaginary structure of poems and are the basis of some literary industries .such as allusion, simile, pun, metaphor, etc

کلیدواژه‌ها [English]

• Structuralism
• Double Confrontation
• Sacred Defense Poetr