همانندی اندیشه‌های جلال آل احمد و صدر الادبای اصفهانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد دانشگاه بوعلی سینای همدان ، همدان ، ایران

2 کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بوعلی سینا همدان ، همدان ، ایران .

چکیده

صدر الادبای اصفهانی یک نویسنده­ی شریعت­گرا (مشروعه خواه) در دوره­ی مشروطه است که نزدیک به نیم قرن پیش از جلال آل احمد، در تحلیل­های داستانی خود، استنباط­ها و استدلال­ها و راه­حل­هایی رامطرح کرده است که شباهت شگفت­انگیزی به اندیشه­های آل احمد دارد. انتقادهای او از موضوعاتی چون: شیفتگی جامعه به پوشش و اخلاق و رفتار و سیاست و فرهنگ غربی، سکوت و انزوای بزرگان مذهب در برابر تحوّلات و تغییرات اجتماعی، ناتوانی مدرسه­ها و دانشگاه­های تقلیدی در تأثیرگذاری بر فنّ­آوری و صناعت­گری، مستعمره شدن حکومت در برابر استعمارگران فرنگی، شباهت کامل به استنباط­های آل احمد دارد. بهره­گیری او از نوشته­های روایتی ـ تحلیلی و تک صدا، و نثر ساده­ی گفتارگرا، سبک آل احمد را تداعی می­کند و راه­حل­های او برای رهایی از غرب­گرایی­ها نیز دقیقاً در همسویی با اندیشه­های آل احمد قرار دارد. او نیز راه و چاره را در بازگشت به سنّت­ها و معتقدات مذهبی می­داند، چون مذهب بیش از هر عنصر دیگری، جایگاه قدرتمندی در میان مردم دارد و می­تواند آنان را متّحد کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Similarity between Jalal Al-e- Ahmad and Sadro-al- Odaba of Isphahn's Thoughts

نویسندگان [English]

  • Qahraman Shiri 1
  • Fatemeh Hoshmand Yavar 2
1 Professor at Boali Sina University of Hamedan, Hamedan, Iran
2 Master's degree in Persian language and literature, Boali Sina University, Hamedan, Hamedan, Iran.
چکیده [English]

Sadr was a religious writer in the Constitutional Era, which nearly half a century before Jalal, in his literary analyses has suggested some inferences, reasons, and solutions that have wonderful similarities to Jalal's thoughts. His critiques including matters like the infatuation with  Islamic covering, ethics, manners, politics, Western culture, the silence and seclusion of religious leaders about social changes and revolutions, the inability of schools and universities in not to be influenced by technology and colonization by Western colonizers, have a thorough similarity with Jalal's inferences. His use of narrative-analytical, and monophonic writings, and simple, and conversational language remind us of Jalal's writing style, and his solutions, to get rid of Westernization, are exactly the same as Jalal's. To him, these solutions include the return to the traditionalism and religious beliefs, because religion, more than anything else, has a very strong position among people, and can make them united.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sadr
  • Westernization
  • traditionalism
  • Constitutional Era
  • Pahlavi Era
ـ آبراهامیان، یرواند (1378) ایران بین دو انقلاب، ترجمه­ی احمد گل محمّدی و محمّد ابراهیم فتّاحی، چاپ سوّم، تهران، نشر نی.
ـ آدمیت، فریدون (1392) اندیشه­ی ترقّی و حکومت قانون، چاپ چهارم، تهران، انتشارات خوارزمی.
ـ آل احمد، جلال (1349) دید و بازدید، چاپ پنجم، تهران، امیرکبیر.
ـ ـــــــــــــــــــــ ( 1356الف) در خدمت و خیانت روشنفکران، چاپ سوم، تهران، انتشارات رواق.
ـ ـــــــــــــــــــــ (1357الف) کارنامه­ی سه ساله، چاپ سوم، تهران، انتشارات رواق.
ـ ـــــــــــــــــــــ (1357ب) نفرین زمین، چاپ دوم، تهران، انتشارات رواق.
ـ ـــــــــــــــــــــ (1356ب) غرب زدگی، تهران، بی­نا.
ـ ـــــــــــــــــــــ (1362) مدیر مدرسه، تهران، انتشارات رواق.
ـ ـــــــــــــــــــــ (1363) پنج داستان، چاپ چهارم، تهران، انتشارات رواق.
ـ رنجبر، ابراهیم (1391) بررسی و تحلیل آثار جلال آل احمد، تهران، انتشارات آیدین.
ـ زرگری­نژاد، غلامحسین (تألیف، تصحیح و تحشیه) (1387) رسائل مشروطیت (مشروطه به روایت موافقان و مخالفان)، تهران، انتشارات مؤسّسه­ی تحقیقات و توسعه­ی علوم انسانی.
ـ صدر هاشمی، محمّد (1363) تاریخ جراید و مجلاّت ایران، ج4، اصفهان، انتشارات کمال.
ـ طباطبایی، سید جواد (1386) تأمّلی در باره­ی ایران، نظریه­ی حکومت قانون، تبریز، انتشارات ستوده.
ـ مراغه­ای، زین العابدین (1362) سیاحت­نامه­ی ابراهیم بیگ یا بلای تعصّب او، با مقدّمه و حواشی محمّد امین، چاپ دوم، تهران، نشر سپیده.
ـ مطهری، مرتضی (1397) بررسی اجمالی نهضت­های اسلامی در صد ساله­ی اخیر، اینترنت، کتابخانه­ی سایت نسیم مطهر.
ـ میرزایی، حسین (1380) جلال اهل قلم، زندگی، آثار و اندیشه­های جلال آل احمد، تهران، انتشارات سروش.
ـ میرسپاسی، علی (1393) تأمّلی در مدرنیته­ی ایرانی، ترجمه­ی جلال توکّلیان، تهران، نشر ثالث.
ـ میرعابدینی، حسن (1377) صد سال داستان نویسی در ایران، 3 جلد، تهران، نشر چشمه.
ـ نجفی، موسی (1376) بنیاد فلسفه­ی سیاسی در ایران (عصر مشروطیت، تلاقی اندیشه­ی سیاسی اسلام و ایران با غرب، به انضمام دوازده رساله­ی مهم سیاسی، تهران، انتشارات مرکز نشر دانشگاهی.