نمود جانوران در شعر فروغ فرخزاد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه زبان و ادبیات، دانشگاه علوم انتظامی امین

چکیده

جانوران در ادب فارسی همواره نقش پر رنگی داشته‌اند و شاعران و نویسندگان در زمان‌های گوناگون و بر حسب مقتضیات روزگار به جانوران اشاره کرده‌اند. فروغ فرخزاد از جانوران همچون بسیاری پدیده‌های دیگر بهره گرفته و مطالب خود را بیان کرده است. در اوایل که شخصیت شعری مستقل و خاص وی شکل نگرفته (دفاتر اسیر و دیوار)، تشبیه قدیمی و تکراری شخص (شاعر، عاشق) به مرغ را بسیار ذکر نموده و خود را مرغی اسیر و گرفتار در دام عشق دیده است. به‌تدریج و در اثر مطالعات و تجربه‌های بیشتر، شخصیت شعری فرخزاد شکل می‌گیرد و در دفترهای شعر بعدی، فروغی دیگر ظاهر می‌گردد؛ بدین معنی که اندیشۀ او دگردیسی یافته و مَن شخصی وی به مَن اجتماعی و انسانی مبدل شده است. بر همین اساس نگاه او به جانوران تغییر کرده است و جانوران دیگری نیز نظیر مار، کلاغ، موش و...در شعرش مجال بروز یافته‌اند. در نوشتار پیشِ‌رو با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و به شیوۀ توصیفی - تحلیلی به نشانه‌های آشکار حضور جانوران در شعر فروغ فرخزاد پرداخته شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Animal appearance in Forough Farrokhzad's poetry

نویسنده [English]

  • Yousef Karami Chemeh
Language and Literature Department - University of Police
چکیده [English]

Animals have always played a colorful role in Persian literature, and poets and writers have mentioned animals in different times and according to the requirements of the times. Forough Farrokhzad used animals like many other phenomena and expressed his content. In the beginning, when his independent and special poetic character was not formed (Asir and Divar), he often mentioned the old and repeated simile of a person (poet, lover) to a chicken and he has seen himself as a captive chicken caught in love's trap. Gradually and as a result of more studies and experiences, Farrokhzad's poetic character is formed and another Forough appears in the following poetry notebooks; This means that his thought has been transformed and his personal self has turned into a social and human self. Accordingly, his view of animals has changed, and other animals such as snakes, crows, mice, etc. have appeared in his poetry. In this article, the obvious signs of the presence of animals in Forough Farrokhzad's poetry have been discussed using library sources and in a descriptive-analytical way.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Forough Farrokhzad
  • animals
  • allegory
  • symbol
اسعد گرگانی، فخرالدین (1349). ویس و رامین، تصحیح ماگالی تودوا و الکساندر گواخاریا، تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ.
اسلامی ندوشن، محمدعلی (1368). ماجرای پایان‌ناپذیر حافظ، تهران: یزدان.
اکبری بیرق، حسن؛ و اسدیان، مریم (1393). بررسی تطبیقی کاربرد اسطوره و کهن­الگو در شعر فروغ فرخزاد و گلرخسار صفی­آوا (شاعر تاجیک)، پژوهش­های ادبیات تطبیقی، دورۀ دوم، شمارۀ اول (پیاپی شمارۀ سوم)، صص 161-192.
جلالی، بهروز (1376). در غروبی ابدی، تهران: مروارید.
دولت‌آبادی، محمود (1382). قطره محال‌اندیش، تهران: چشمه و فرهنگ معاصر.
ذوالفقارخانی، مسلم (1395). زیست­بوم در شعر فروغ فرخزاد براساس نظریۀ بوم­فمینیسم، فصلنامۀ مطالعات نظریه و انواع ادبی، سال اول، شمارۀ دوم، صص 115-142.
رحمانیان، زینب؛ و عدل­پرور، لیلا (1399). نمادگرایی در اشعار فروغ فرخزاد، نشریۀ نقد، تحلیل و زیبایی­شناسی متون، سال سوم، شمارۀ ششم، صص 95 -112.
زرقانی، سید مهدی (1383). چشم‌انداز شعر معاصر ایران، تهران: ثالث.
سلامت نیا، فریده؛ خیرخواه برزکی، سعید؛ و مدرس­زاده، عبدالرضا (1398). تطبیق جاندارانگاری حیوانی و انسانی در اشعار فروغ فرخزاد و نازک الملائکه، مطالعات هنر اسلامی، سال پانزدهم، شمارۀ 34، صص 240-257.
سیپک، ییری (1389). ادبیات فولکلور ایران، ترجمۀ محمد اخگری، تهران: سروش، سوم.
طاووسی، سهراب (1400). اندوه خاک؛ محیط زیست در شعر معاصر ایران، تهران: آفتاب­کاران، اول.
طاهباز، سیروس (1376). زنی تنها، تهران: زریاب.
عاملی­رضایی، مریم (1383). صورخیال در شعر فروغ فرخزاد، تهران: شور.
فتوحی، محمود (1386). بلاغت تصویر، تهران: سخن.
فرخزاد، فروغ (1368). مجموعه اشعار، آلمان غربی: نوید.
کوپر، جی.سی (1380). فرهنگ مصور نمادهای سنتی، ترجمۀ ملیحه کرباسیان، تهران: فرشاد.
مشرف آزاد تهرانی، محمود (1376). پریشادخت شعر، تهران: ثالث.
میرصادقی، میمنت (1376). واژه‌نامه هنر شاعری، تهران: کتاب، مهناز، دوم.