نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• حسین قاسمی زاده ¹
• خدابخش اسداللهی ²

¹ دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی دانشگاه محقق اردبیلی

² استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه محقق اردبیلی

چکیده

ادبیات تعلیمی، یکی از مهم‌ترین انواع ادبی در ادبیات ملل مختلف و به ویژه ایران است. استاد مسلط تعلیم و تربیت در ادبیات فارسی، سعدی است که ارزش آثار او بر هیچ‌کس پوشیده نیست؛ از این‌رو، این پژوهش بر آن است تا با بهره‌گیری از روش مطالعۀ کتابخانه‌ای و به صورت تحلیلی- توصیفی، حکایت «جدال سعدی با مدعی» را بر اساس شاخص‌های صوری و محتوایی ادبیات تعلیمی مورد بررسی قرار دهد. حاصل مطالعات بیانگر این است که ویژگی‌هایی چون تمثیل، بسامد بالای جملات استفهامی، بسامد بالای جملات امری و نهیی، هنجارگریزی نحوی و جابجایی ارکان جمله، نمایشی کردن موضوع، استدلال و تفسیر سخن، لغات، ترکیبات و تعبیرات ادبیات تعلیمی، تصویر ساده و رسا، استفاده از هنرسازه‌های ادبی در راستای تعلیم، تأکیدی بودن نقش تشبیه، سادگی و رسایی زبان و بیان، مخاطب و خواننده‌محوری و صریح بودن از مهم‌ترین خصوصیات صوری و اشاره به آیات قرآنی، احادیث و روایات، دیدگاه تقدیرگرایانه، عقل‌گرایی و خردورزی، رویکرد یکسونگرانه (رویکرد مذکرمحور)، ذکر آموزه‌های اخلاقی به شیوۀ پند و اندرز، آموزنده و تهذیب‌کننده بودن، واقع‌گرایی و دوری از خیالبافی، از جمله ویژگی‌های محتوایی حکایت سعدی هستند. حاصل سخن آنکه، حکایت «جدال سعدی با مدعی»، یکی از بهترین حکایات تعلیمی در حیطه ادبیات تعلیمی است.

کلیدواژه‌ها

• ادبیات تعلیمی
• صورت
• محتوا
• حکایت «جدال سعدی با مدعی»
• سعدی

20.1001.1.27834166.1401.5.3.3.7

موضوعات

• تحلیل متون

عنوان مقاله [English]

Examining the formal and content indicators of educational literature In the story "Saadi's fight with the moddai"

نویسندگان [English]

• hossein Gasemizadeh ¹
• khodabakhsh asadollahi ²

¹ Ph.D. student of Persian language and literature of Mohaghegh Ardabili University

² Professor of Persian language and literature at Mohaghegh Ardabili University

چکیده [English]

Educational literature is one of the most important types of literature in the literature of different nations, especially in Iran. The master teacher of education and training in Persian literature is Saadi, whose value is not hidden from anyone; Therefore, this research aims to analyze the story of "Saadi's dispute with the moddai" based on the formal and content indicators of educational literature by using the library study method and in an analytical-descriptive way.The results of the studies show that features such as parables, high frequency of interrogative sentences, high frequency of imperative and prohibitive sentences, syntactic avoidance and shifting of sentence elements, dramatization of the topic, argumentation and interpretation of speech, words, combinations and interpretations of educational literature, simple and expressive image , the use of literary works of art in the direction of education, emphasis on the role of simile, simplicity and expressiveness of language and expression, audience and reader-centeredness, and being explicit are the most important formal characteristics and referring to Quranic verses, hadiths and traditions, predestination perspective, Rationalism and wisdom, monotonous approach (masculine approach), mention of moral teachings in the form of advice and admonition, being instructive and edifying, realism and avoiding fantasy are among the content features of Saadi's story. As a result of Anke's words, the story "Saadi's fight with the moddai" is one of the best educational stories in the field of educational literature

کلیدواژه‌ها [English]

• Didactic literature
• form
• content
• anecdote "Saadi's fight with the moddai"
• Saadi